Θανάσης Δρίτσας: Η μαγεία του ελάχιστου

[ArtUnites]

Αναδημοσίευση από το kykladesnews.gr (28/5/2010)

Ηλιοβασίλεμα στην Οία, Σαντορίνη, με θέα το ηφαίστειο. Μιά ζεστή και υγρή μέρα με κόκκινα και χρυσαφιά χρώματα. Κρατάω στα χέρια μου μόνο ένα πλαστικό μπουκάλι με νερό. Οι αισθήσεις μου όλες έχουν παραδοθεί στη μεγαλοσύνη της απλότητας του τοπίου. Νοιώθω ένα τίποτα μπροστά στη δυναμική του ηφαιστείου που ευτυχώς σιωπά. Σκέφτομαι πόσα λίγα πράγματα έχει το ανθρώπινο είδος πραγματικά ανάγκη και πόσο αδύναμη και έτοιμη να παραδοθεί άνευ όρων είναι η ανθρώπινη τεχνολογία απέναντι στις επελαύνουσες φυσικές δυνάμεις. Όλες οι μικροπρεπείς λέξεις (βλ. χρεωκοπία, πιστωτές, πτώχευση, διεθνές νομισματικό ταμείο, οικονομική κρίση κλπ) που έχουν αναστατώσει την καθημερινότητα μας τελευταία, μετατρέπονται σε ασήμαντες μπροστά στη μοναδική αλήθεια του ηλιοβασιλέματος που συντελείται αυτή τη στιγμή μπροστά μου. Η κοινωνία της παγκοσμιοποίησης απειλεί σήμερα κάθε βαθμό ελευθερίας, απειλεί κυρίως την απαιτούμενη ανεμελιά για την κατανόηση της ιερότητας ενός ηλιοβασιλέματος στην Σαντορίνη. Ακόμη και η ενατένιση ενός ηλιοβασιλέματος ίσως θα αποτελεί ποινικό αδίκημα στο μέλλον σε μια κοινωνία η οποία διώκει κάθε μορφή απόλαυσης και πάθους. Και αυτό συνέβη αυτονόητα στις δυτικές κοινωνίες όταν προοδευτικά η κοσμοθεωρία «εργάζομαι για να ζω» έδωσε τη θέση της στο προτεσταντικής έμπνευσης «ζω για να εργάζομαι». Μέσα στην προτεσταντική κοσμοθεωρία ζωής η συστηματική συσσώρευση πλούτου μέσω της εργασίας αποτελεί μια ανταμοιβή του προτεστάντη Θεού προς τον άνθρωπο. Αντίθετα ο αρχαίος κλασσικός Ελληνικός πολιτισμός (και η φυσική του συνέχεια που υπήρξε ο ελληνικός ορθόδοξος χριστιανικός λόγος) λάτρεψε την ιδέα της ανιδιοτελούς αναζήτησης της αλήθειας και της ομορφιάς. Όμως η εκκοσμίκευση της θρησκείας και η κατάρρευση των ιδανικών της κλασσικής αρχαιότητας στον σύγχρονο κόσμο οδήγησε προοδευτικά στην κυριαρχία της «χρησιμότητας» σε σχέση με την αναζήτηση της αλήθειας και της ομορφιάς. Επίσης στην υιοθέτηση της κοσμοθεωρίας της «χρησιμότητας», της «εκμετάλλευσης», της «οικονομικής προόδου» συνέτεινε η παγκόσμια κυριαρχία του αγγλοσαξωνικού στοιχείου τους τελευταίους 2-3 αιώνες. Ενώ λοιπόν ο αρχαίος ελληνικός και ορθόδοξος χριστιανικός κόσμος θεωρούσε τον πλούτο ως φορτίο και εμπόδιο στον δρόμο προς την πνευματική ανάπτυξη του ανθρώπου αντίθετα ο προτεσταντικός και ο σύγχρονος αγγλοσαξωνικός κόσμος θεοποίησε τις έννοιες «χρήμα», «χρήσιμος». Έτσι σήμερα φθάσαμε αυτονόητα σε έναν θλιβερό κόσμο ο οποίος βλέπει όλες τις ανθρώπινες ιδιότητες ως χρηματιστηριακά αγαθά. Η οικονομική κρίση που περνάμε οφείλεται κυρίως σε κρίση των ανθρωπιστικών αξιών. Ακριβώς αυτός ο σημερινός κόσμος δεν ανταποκρίνεται στη μαγεία του ελαχίστου, αδυνατεί να σταθεί εκστατικός μπροστά σε ένα ηλιοβασίλεμα στην Οία που παραλύει τις αισθήσεις. Ο σημερινός κόσμος σκέφτεται μόνο πως θα πουλήσει καλύτερα το ηλιοβασίλεμα ως τουριστικό προιόν. Αν δεν βγάλουμε σύντομα από το σεντούκι τις πανανθρώπινες αξίες που μας κράτησαν σαν κοινωνία τόσους αιώνες τότε θα γίνουμε επίσημα δούλοι των τραπεζών και τροφή των κανίβαλων κερδοσκόπων. Ας αναζητήσουμε ξανά την ασπρόμαυρη προφητική ταινία «Metropolis» του Fritz Lang. Θανάσης Δρίτσας, Καρδιολόγος, Συνθέτης, Συγγραφέας, Μέλος ΑΕΠΙ Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, [e-mail] Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από κακόβουλη χρήση. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε την Javascript για να τη δείτε.