ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΚΑΙ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΙ

[Μαίρη Φασουλάκη]

«ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΚΑΙ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΙ…»


Μέσα σε κλίμα έντονης δυσφορίας και ανασφάλειας που τείνει να γίνει απόγνωση για τους χιλιάδες στην Ελλάδα και όχι μόνο, εργαζόμενους στo χώρο της πνευματικής δημιουργίας και του Πολιτισμού γενικότερα, μεγαλώνει η ανισορροπία στη σχέση χρηστών του διαδικτύου και των δικαιούχων δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, σαφώς σε βάρος των κατοχυρωμένων ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην εργασία και την ιδιοκτησία των δεύτερων, με την ανοχή και την εμφανώς στηρίζουσα σε πολλαπλά επίπεδα τους πρώτους Ευρώπη των θεσμών, των Κοινοβουλίων και των Επιτροπών από τις οποίες εξαρτάται η καθημερινότητά μας, η απόδοση δικαίου και αυτή ίδια η επιβίωσή μας..
Με πρόσχημα την « ελεύθερη έκφραση» των χρηστών του Διαδικτύου η ΕΕ αποφεύγει να πάρει δυναμική θέση, κοινοποιώντας μέχρι στιγμής "απαλές" Οδηγίες προς τα κράτη μέλη, με αποτέλεσμα να παραμένει το κατ εξοχήν περιεχόμενο του διαδικτύου προιόν κλοπής, απροστάτευτο και βορά όλων εκείνων που κερδοσκοπούν σε βάρος των νόμιμα εργαζόμενων ιδιοκτητών του πολιτών επίσης της ίδιας Ευρώπης.
Η ανεμπόδιστη ελεύθερη και άνευ ορίων διακίνηση παράνομα αποκτηθέντος περιεχομένου ανθίζει στο έδαφος της "ελεύθερης εκφρασης" και της " επικοινωνίας " με σχεδόν τις ευλογίες ή την αδιαφορία των κρατούντων που φαίνεται να αγνοούν σκόπιμα βασικές Συνταγματικές Αρχές και νομοθετήματα που οι ίδιοι έχουν ψηφίσει γιατί δεν θέλουν να "βγάλουν τα κάστανα απ τη φωτιά", που σημαίνει " πολιτικό κόστος".

Με πρωτεργάτη στην Ευρώπη τον Νικολά Σαρκοζί -που παρενέβη επαναστατικά, απέναντι στην προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που αρχικά επιχείρησε να χειραγωγήσει τις απόψεις και τις αντιδράσεις της κοινής γνώμης, εναντίον της προστασίας των πνευματικών/ανθρωπίνων δικαιωμάτων των δημιουργών πολιτισμικών αγαθών/πνευματικών έργων- ο αγώνας των ανθρώπων που παράγουν πολιτισμό για την αναγνώριση του αυτονόητου δικαιώματός τους στην πνευματική τους ιδιοκτησία και την αμοιβή τους από την εκμετάλλευση των πνευματικών τους προϊόντων, φαίνεται να αρχίζει για τα καλά στην Ευρώπη.

Ο νόμος των «τριών βημάτων» που ψηφίστηκε τον Μάιο από το Γαλλικό Κοινοβούλιο και απορρίφθηκε για διαδικαστικούς λόγους άμεσα από το Συνταγματικό Δικαστήριο της Γαλλίας ως αντισυνταγματικός, προέβλεπε την άμεση διακοπή της σύνδεσης από τον πάροχο σε όποιον έκανε παράνομη χρήση, εκμετάλλευση πνευματικών έργων στο διαδίκτυο, μετά από τρεις αλλεπάλληλες συστάσεις. Το περί δικαίου αίσθημα του Γάλλου Κυβερνήτη έφερε στο Γαλλικό Κοινοβούλιο το νόμο τροποποιημένο και σύμφωνο με το Γαλλικό Σύνταγμα ξανά για ψήφιση, η οποία και έγινε μέσα στον Σεπτέμβριο.

Ακολουθώντας το παράδειγμα και η Βρετανική Κυβέρνηση κατέθεσε στη Βουλή σχέδιο νόμου, ο οποίος μεταξύ άλλων προβλέπει / απειλεί με μείωση της ταχύτητας της σύνδεσης όσων επιμένουν να κάνουν παράνομη καταφόρτωση (downloading) πνευματικών έργων από το διαδίκτυο.
Με βάση τα νέα μέτρα που προτείνει η Βρετανική κυβέρνηση, οι κυρώσεις στους παρανομούντες χρήστες του διαδικτύου θα επιβάλλονται κατευθείαν από το υπουργείο, παρακάμπτοντας την εποπτική αρχή Ofcom προκειμένου να επισπευθούν οι διαδικασίες.
Η απόφαση απαγόρευσης της ανταλλαγής μουσικών αρχείων (file sharing) αποτέλεσε «κεραυνό εν αιθρία», καθώς κάτι τέτοιο δεν προβλεπόταν στην έκθεση με τίτλο «Digital Britain» (Ψηφιακή Βρετανία) που καταρτίστηκε τον Ιούνιο από την κυβέρνηση η οποία φαίνεται αποφασισμένη να επιστρατεύσει πιο σκληρά μέτρα πάταξης της πειρατείας στο Διαδίκτυο, κυρίως με διακοπή της ευρυζωνικής σύνδεσης των χρηστών.

Απ την άλλη πλευρά, διαστάσεις επιδημίας παίρνει η αυξανόμενη συσπείρωση των αυτοαποκαλούμενων «πειρατών» σε πολιτικούς σχηματισμούς με διεκδίκηση θέσεων στα εθνικά κοινοβούλια και στην Ευρώπη, αποτέλεσμα του τεράστιου κενού δικαίου που έχει δημιουργήσει η ελαστικότητα των θεσμικών οργάνων στην Ευρώπη, γεγονός που έχει αυξήσει κατακόρυφα την παράνομη δραστηριότητα των χρηστών του διαδικτύου οι οποίοι διεκδικούν μονόπλευρα το δικαίωμα της «ελεύθερης έκφρασης», σε βάρος των πνευματικών δικαιωμάτων.
Όροι Συνταγματικά ξεκάθαροι όπως η «επικοινωνία» επιστρατεύονται σκόπιμα από τους αυτοαποκαλούμενους
« πειρατές» ως επιχειρήματα για να καλύψουν την διακίνηση/κατέβασμα/ανταλλαγή παράνομα αποκτηθέντος περιεχομένου, υλικού που αποτελεί περιουσία/ιδιοκτησία των δημιουργών του.

Με αυξανόμενο το ρυθμό της συσπείρωσης των καλυμμένων πίσω από το απόρρητο της διαδικτυακής συμπεριφοράς παρανομούντων εναντίον των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων μιας σημαντικότατης μερίδας πολιτών του κόσμου, αυτών που εργάζονται εκφραζόμενοι μέσα από την πνευματική δημιουργία ή παράγουν πολιτισμικά αγαθά και που βιοπορίζονται νόμιμα από αυτά, δεν μπορεί κανείς παρά να στέκεται με έντονο προβληματισμό μπροστά την κλιμακούμενη διάσταση που ολοένα και μεγαλώνει όχι μόνο το χάσμα μεταξύ δικαίου και αδίκου, όπως τουλάχιστον τα ξέραμε αυτά μέχρι τώρα, αλλά και την τροποποίηση και μετάλλαξη όρων, όπως « επικοινωνία» και πως ορίζεται/ τι περιλαμβάνει και «ελεύθερη έκφραση» και του σε ποιον και για ποιο λόγο αποδίδεται.


ΣΕ ΠΟΙΟΝ ΑΝΗΚΕΙ ΤΕΛΙΚΑ ΤΟ ΠΡΟΝΟΜΙΟ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ;


Αν μπορούσαμε να φανταστούμε όλο τον Κυβερνοχώρο άδειο χωρίς εικόνα, χωρίς λόγια, χωρίς ήχο, ποιός θα ήταν ο ρόλος του άραγε; Μόνο η απλή αλληλογραφία μεταξύ των χρηστών και η απλή μεταξύ τους επικοινωνία, με τις δικές τους προσωπικές αυθόρμητες συζητήσεις, ανταλλαγές απόψεων, ιδεών και ίσως ακόμη και κάποιων εμπνεύσεων σε ερασιτεχνικό επίπεδο και μέχρι εκεί..
Αν δεν υπήρχε μουσική, αν δεν υπήρχε εικόνα, αν δεν υπήρχε λόγος, αν δεν υπήρχε η Τέχνη γενικότερα, άραγε πόσο βαρετό θα ήταν όλο αυτό το σύστημα διάδρασης της εποχής μας; Ποιο υλικό θα είχαν κάποιοι μεν να ψυχαγωγούνται ή να χρησιμοποιούν, κάποιοι άλλοι δε να εκμεταλλεύονται, να κερδοσκοπούν, μέσω εισφορών, διαφημίσεων, δωρεών, χορηγιών και λοιπών πόρων και να δημιουργούν τεράστιες περιουσίες στην πλάτη τόσων πνευματικών δημιουργών/καλλιτεχνών, εργαζομένων νόμιμα -και φορολογούμενων γι΄ αυτό- πολιτών του κόσμου;
Γιατί το πολιτιστικό προϊόν να είναι το μοναδικό παράγωγο εργαζόμενου ανθρώπου που δύσκολα γίνεται αποδεκτό ότι αποτελεί ιδιοκτησία κάποιου και δεν είναι κοινό τοις πάσι ;
Γιατί δεν μπορεί να γίνει αντιληπτό/αποδεκτό στη συνείδηση του κόσμου ότι μια μερίδα ευλογημένων με έμπνευση και ιδιαίτερη δεξιότητα ανθρώπων, έχει επιλέξει αυτό ως μέσο εργασίας και επιβίωσης ;
Ποιος αρνείται ότι η καλλιτεχνική έκφραση είναι το μοναδικό μέσο που έχει ο καλλιτέχνης για να ανακοινώνει, να δημοσιοποιεί και να προβάλει στο κοινό το πνευματικό του προϊόν, από το οποίο περιμένει να αμειφθεί και να επιβιώσει;
Ποιος αρνείται ότι για να φτάσει ένα πνευματικό προϊόν, ένα μουσικό έργο, μια κινηματογραφική ταινία, ένα βιβλίο, στο κοινό, κάποιοι άνθρωποι θα πρέπει να επενδύσουν, να εργαστούν, να αμειφθούν ;
Ή μήπως όχι ;
Σαφώς και το δικαίωμα της έκφρασης ανήκει σε όλους.
Στο όνομα όμως αυτού του δικαιώματος κανείς δεν μπορεί να οικειοποιείται παράνομα , να καταστρατηγεί την αρχή της ισότητας, διαστρεβλώνοντας συνταγματικές αρχές, υποστηρίζοντας μονόπλευρες απόψεις και να κερδοσκοπεί σε βάρος των αναφαίρετων δικαιωμάτων στην έκφραση, ελευθερία, ιδιοκτησία, εργασία και επιβίωση του πνευματικού δημιουργού, που έχει και αυτός το ίδιο ακριβώς δικαίωμα.
Άραγε η κατάφορη και κατ΄ εξακολούθηση κλοπή της νόμιμης ιδιοκτησίας της έκφρασης των επαγγελματιών πνευματικών δημιουργών/καλλιτεχνών -και μάλιστα με τις σχεδόν ευλογίες των κραταιών νομοθετών και φυλάκων της ισονομίας και ισοπολιτείας Ευρωπαίων διαχειριστών της τύχης μας- δεν αποτελεί προσβολή των χρηστών ηθών; Ποιος βάζει τα όρια στα ήθη και ποιος αποφασίζει για το πότε προσβάλλονται και πότε όχι;
Σε μια κοινωνία που καταρρέει ανάμεσα σε σκοταδιστικές αντιλήψεις του στυλ «τα καλά και συμφέροντα» και σε φωνές ανθρώπων που διεκδικούν το αυτονόητο, η ανασφάλεια, ο φόβος, η απελπισία για το μέλλον που φαίνεται αβέβαιο δεν μπορεί παρά να είναι εκείνα τα στοιχεία που ορίζουν πια το τοπίο που αντικρίζουν οι άνθρωποι του Πολιτισμού σήμερα… Και δυστυχώς το αντικρίζουν μόνοι, λες και ζουν ξεκομμένοι απ τον κοινωνικό ιστό που υποτίθεται ότι προστατεύει ισότιμα όλα τα μέλη του..
Εύλογα γεννιέται η απορία σε κάποιον που είναι μέσα στα πράγματα και παρατηρεί χρόνια τώρα αυτό το επικίνδυνο κρυφτό της εξουσίας με τους ανθρώπους του Πολιτισμού, για ποιο λόγο πάντα η Τέχνη πρέπει να είναι ο εύκολος στόχος των επιτηδείων;
Γιατί οι δημιουργοί της, οι προφανείς εκφραστές της, οι επίσης δικαιούχοι της ελευθερίας της έκφρασης της δημιουργίας τους, την οποία έχουν το δικαίωμα να γεννούν, να κοινοποιούν, να χαρίζουν, να αναπαράγουν, να τροποποιούν ακόμη και να την αποσιωπούν, αλλά κύρια να ζουν μέσα απ αυτή… γίνονται πάντα τα πρώτα θύματα της όποιας κρίσης και τον όποιων συμφερόντων, μεγάλων ή μικρών;
Σίγουρα το πολιτιστικό προϊόν, το πνευματικό έργο, δεν είναι αγαθό πρώτης ανάγκης για τη βιολογική επιβίωση των ανθρώπων.
Ποιος, όμως, μπορεί να φανταστεί τη ζωή του χωρίς τραγούδι , χωρίς μουσική, χωρίς λόγο; Ποιός μπορεί να φανταστεί τη ζωή του χωρίς την τροφή της ψυχής; Ποιός μπορεί να ζήσει χωρίς ήχο, χωρίς χρώμα, χωρίς αυτήν την ιερή έκφραση εκείνων των εκλεκτών εκφραστών της ψυχής του Όλου;
Αυτοί, λοιπόν, οι άνθρωποι που τιμήθηκαν από τη φύση, τη ζωή και το πεπρωμένο τους με την ιδιαιτερότητα της καλλιτεχνικής έκφρασης, δεν επέλεξαν να γίνουν δημόσιοι υπάλληλοι, υδραυλικοί, ηλεκτρολόγοι, δικηγόροι, γιατροί, μηχανικοί, βιομήχανοι ή εφοπλιστές.
Έγιναν καλλιτέχνες.
Αυτός ήταν ο συμπαντικός τους ρόλος, η κοινωνική τους υπόσταση και η ανθρώπινη συνεισφορά τους στην ιερή διεργασία της δικής μας ψυχικής ανάτασης.
Με τη μόνη διαφορά ότι πρέπει να ζήσουν για δημιουργήσουν και να φτάσει το έργο τους στα αυτιά, στα μάτια, στις αισθήσεις μας και να γίνει κομμάτι της ψυχής μας. Αυτό είναι το " να γίνει κομμάτι της ψυχής μας " είναι ιδιαίτερο, μοναδικό στοιχείο που όχι μόνο τους διαφοροποιεί από τους υπόλοιπους εργαζομένους , αλλά γίνεται πρόκληση στη σημερινή κοινωνία της εξελισσόμενης απαξίωσης αρχών, αξιών, ιερών και οσίων, για όσους μάχονται για μια υγιή, ανθρώπινη και έντιμη κοινωνική και συλλογική συμπεριφορά… και κυρίως για όσους μάχονται για την πραγματική ελευθερία της έκφρασης ΟΛΩΝ των πολιτών του κόσμου…
Μ.Φ.